Czytamy w Mt 5:3-10 szereg błogosławieństw, lub listę cech/zachowań, które są wymagane aby mieć udział w Królestwie Bożym. Lista cech wydaje się być trudna i wymagająca, ale czy jest ona w pełni zrozumiała? Co właściwie oznacza – ubodzy w duchu?
Przyjrzyjmy się strukturze greckiego tekstu:
Μακάριοι οἱ — , Ὅτι…
Słowo Μακάριοι oznacza “błogosławieni / szczęśliwi”, słowo οἱ to w tym kontekście “ci (którzy)”, symbolem — oznaczona została cecha – jako zmienna (cisi, miłosierni itd.), natomiast Ὅτι oznacza “albowiem / ponieważ”.
Struktura wersetów Mt 5:3-10 opiera się więc na szablonie składającym się ze stałych w ustalonym porządku, oraz zmiennych które zawsze występują w tym samym miejscu w zdaniu. Jednak trzy wersety wyłamują się z szablonu słówkiem τό (odmienionym w trzech przypadkach).
Mt 5:3 Μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, Ὅτι…
Mt 5:6 Μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην, Ὅτι…
Mt 5:8 Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, Ὅτι…
Istnieją dwa sposoby interpretacji tych wyjątkowych wersetów. Standardowy – zgodnie z treścią wielu przekładów Biblii – “Błogosławieni ubodzy w duchu”, “Błogosławieni którzy łakną i pragną sprawiedliwości”, “Błogosławieni czystego serca”. Można je też interpretować w niestandardowy sposób:
Mt 5:3 Szczęśliwi w duchu ubodzy, albowiem…
Mt 5:6 Ubłogosławieni sprawiedliwością, którzy łakną i pragną, albowiem…
Mt 5:8 Szczęśliwi w sercu czyści, albowiem…
Powyższa interpretacja sugeruje, że termin “ubodzy w duchu” jest wynikiem niepoprawnego tłumaczenia, a więc Jezus nie oczekuje, aby Jego naśladowcy byli wybrakowani duchowo, lub aby zastanawiali się jak można być jednocześnie napełnionym Duchem i ubogim duchowo. Według tej interpretacji Jezus precyzuje w jakim obszarze ubłogosławieni są ubodzy, głodni i czyści. Co ważne, te trzy cechy całkowicie różnią się zależnie od przyjętej interpretacji.
Łk 16:25 “Abraham zaś rzekł: Synu, pomnij, że dobro swoje otrzymałeś za swego życia, podobnie jak Łazarz zło; teraz on tutaj doznaje pociechy, a ty męki cierpisz.” W przypowieści o bogaczu i Łazarzu można dostrzec, że jedynym co “osiągnął” ten, który był na łonie Abrahama, była bieda i głód. To bardzo zagadkowa przypowieść pokazująca, że można uniknąć ognia krainy umarłych bez żadnych zasług w postaci dobrych uczynków, tylko w ramach nagrody za cierpienia za życia ziemskiego. Błogosławieństwa z Mt 5:3 i Mt 5:6 zdają się to potwierdzać.
Dwie możliwe interpretacje bardzo ze sobą kontrastują, “Błogosławieni którzy łakną i pragną sprawiedliwości” sugeruje że należy pragnąć być sprawiedliwym, że ważne są starania, w odróżnieniu od “Szczęśliwi w sercu czyści”, co sugeruje że nie chodzi o dążenie, a o wypełnianie sprawiedliwości, trzeba być czystym, a nie próbować nim być.
Wszystkie trzy cechy zgodnie ze standardowym tłumaczeniem pozwalają się rozluźnić: Błogosławieni ubodzy w duchu – trzeba ograniczać czytanie Biblii i modlitwę, aby nie ubogacić się zbytnio duchowo. Błogosławieni którzy łakną i pragną sprawiedliwości – wystarczy chcieć, nie musi się to udawać. Błogosławieni czystego serca – w głębi serca jestem czysty, chcę dobrze, a wychodzi raz lepiej, raz gorzej.
Zgodnie z niestandardową interpretacją zupełnie zmienia się sens trzech cech: Szczęśliwi w duchu ubodzy – bogactwo jest przeszkodą na drodze do Królestwa Niebios, biedni mają na tej drodze o jedną przeszkodę mniej. Ubłogosławieni sprawiedliwością, którzy łakną i pragną – Jezus jest prawdziwym chlebem, który zstąpił z nieba, głodni będą nasyceni Chrystusem. Szczęśliwi w sercu czyści – bez uświęcenia, nikt nie ujrzy Pana.
Bardzo dojrzałe rozważanie